Ph.D ေဒါက္တာ ဆုိတာ ?

Written by နန္းဦးလြင္ (M.A,Japan)

ယခုကာလပုိင္းအတြင္း ျပည္တြင္းကေရာ ျပည္ပကပါ ေဒါက္တာ အထူးသျဖင့္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ေဒါက္တာဘဲြ႕ေပးတ ာေတြ၊ ရတာေတြ၊ ဂုဏ္ျပဳတာေတြ ဖတ္ေန၊ ၾကားေန၊ သိေနရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ မုိ႔ Ph.D ေဒါက္တာရဲ႕ သေဘာသဘာဝ၊အေနအထား၊ အဆင့္အတန္းတုိ႔ကုိ အမ်ားသိေစခ်င္လုိ႔ဒီေဆာင္းပါးကုိေရးျဖစ္တာပါ။ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားအမ်ားစုျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ ဣႆမစၦရိယ မနာလုိဝန္ တုိမႈျဖင့္ ေရးျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္း ဦးစြာပဏာမခံပါရေစ။

Ph.D ရဲ႕full form ဟာ Doctor of Philosophy ပါ။ British English က Ph.Dလုိ႔ေရးၿပီးအေမရိကန္ အဂၤလိပ္က Ph.D လုိ႔ေရးပါတယ္။ တခ်ဳိ႕တကၠသုိလ္ေတြက doctorateလုိ႔ သုံးပါေသးတယ္၊D.Sc(Doctor of Scinece)လုိ႔ သုံးတဲ့တကၠသုိလ္လည္းရွိပါေသးတယ္။ သူ႔ရဲ႕မူရင္းအရင္းအျမစ္သေဘာကုိ စေျပာပါမယ္။ First Degreeလုိ႔ေခၚတဲ့ ပထမဆုံးရတဲ့ ဘဲြ႕ကေန M.A or M.Sc -မဟာသိပၸံ၊ မဟာဝိဇၨာတန္းတက္ရပါတယ္။အဲဒီမွာ တခ်ဳိ႕တကၠသုိလ္က ႏွစ္ႏွစ္ၾကာပါတယ္။တခ်ဳိ႔က ၁၈လၾကာ ပါတယ္။တခ်ဳိ႕က တစ္ႏွစ္ပဲၾကာပါတယ္။ Thesisလုိ႔ေခၚတဲ့ က်မ္းစာတင္ၿပီးေက်နပ္မွဘဲြ႕ေပးတာပါ။

ပုံမွန္ပညာေရးအစီအစဥ္အရဆုိရင္ မဟာဘဲြ႕မရဘဲနဲ႔ Ph.D တန္း တက္လုိ႔မရပါဘူး။Ph.D တန္းအ တြက္ ပညာသင္ဆုရရင္လည္း၊ မဟာဘဲြ႕မရေသးရင္မဟာဘဲြ႕ အရင္တက္ခုိင္းၿပီးမွ Ph.D အတြက္ ဆက္တက္ရပါတယ္။ တကၠသုိလ္ခ်င္းမတူရင္ Ph.Dတန္းတက္ခြင့္ရဖုိ႔အတြက္ အျခားအခ်က္အလက္ မ်ားအတူ မဟာတန္းကသင္ခဲ့တ ဲက်မ္းစာ (Thesis) တင္ျပရပါတယ္။အဲဒါႀကိဳတင္လုိအ ပ္ခ်က္ပါ။ Ph.D အတြက္ လုပ္မယ့္က်မ္းစာ (Dessertation)Proposal ကုိႀကိဳတင္ရပါတယ္။အဲဒီ Proposal ကုိ ႀကိဳက္မွ (သုိ႔မဟုတ္) ႀကီးၾကပ္ႏုိင္တဲ့ (Superviser) ပါေမာကၡတစ္ဦးဦးရွိမွ Ph.D တန္းတက္ခြင့္ျပဳပါ တယ္။အတန္းတက္ရတာကေတာ့ တကၠသုိလ္အလုိက္ ကဲြျပားပါတယ္။တစ္ႏွစ္၊ႏွစ္ႏွစ္ဆုိသလုိ ရွိၾက ပါတယ္။ အတန္းမွာအဓိကထားတာက က်မ္းစာအတြက္ သုေတသနလုပ္နည္းေတြ၊ တြက္နည္းေတြ၊ စဥ္းစားနည္းေတြ၊ စဥ္းစားစရာအခ်က္အလက္ေတြ မပါမေနပါရမဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ သင္ေပးတာပါ။အဓိကက်မ္းစာ (Dessertation)ကုိေပးတာပါ။လူကုိေပးတာမဟုတ္ပါဘူး။ က်မ္းစာျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ အဲဒါေတြရဲ႕ရလဒ္ကုိေပးတာပါ။အနည္းဆုံး ႏွစ္ႏွစ္ကေန သုံးႏွစ္၊ တခ်ဳိ႕ဆုိ ငါးႏွစ္ေလာက္ေတာင္ၾကာပါတယ္။ စုိက္စုိက္မတ္မတ္လုပ္ရတဲ့ သုေတသနလုပ္ငန္းပါ။ သီအုိရီအသစ္တစ္ခု(သုိ႔မဟုတ္)အေတြးအေခၚအသစ္တစ္ခု (သုိ႔မဟုတ္) ထုတ္ကုန္အသစ္တစ္ခု ဖန္တီးေပးရတာပါ။ အဲဒီဖန္တီးေပးမႈ(creative) ကုိေပးတဲ့ဘဲြ႕ပါ။ ပုဂၢိဳလ္ကုိေပးတာမဟုတ္ဘဲ သူရဲ႕Product အတြက္ေပးတာပါ။ဒါကပညာေရးပုံမွန္လုပ္ထုံးလုပ္နည္ းနဲ႔သြားတဲ့ Ph.Dပါ။ဂ်ပန္က တခ်ဳိ႕တကၠသုိလ္မွာဆုိ Ph.D ရၿပီးမွ သုေတသနေတြ ဆက္လုပ္ခုိင္းၿပီးေက်နပ္မွ Doctorate ေပးတယ္လုိ႔ ၾကားဖူးပါတယ္။ က်မ္းစာျပဳစုရာမ ာလည္း Supervisor လုိ႔ေခၚတဲ့ ႀကီးၾကပ္သူ ပါေမာကၡတစ္ဦးရွိသလုိ Advisor လုိ႔ေခၚတဲ့ အႀကံေပးတဲ့ ပါေမာကၡတစ္ဦးလည္းရွိၾကပါတယ္။အဲဒါအျပင္ က်မ္းစာၿပီးလုိ႔ Defense ထုိင္တဲ့အခါ ပါဝင္တဲ့ ပါေမာကၡမ်ားလည္း ရွိၾကရပါတယ္။အားလုံးဟာ Ph.D ရထား ၿပီး႐ုံမက သုေတသနေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ လုပ္ထားတဲ့သူေတြ ျဖစ္ၾကရပါတယ္။Defenseမွာေမးတာ မေျဖႏိုင္ရင္ အားမနာပဲ ထပ္လုပ္ခုိင္းေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အားနာၿပီးဘဲြ႕ေပ းလုိက္တာမရွိပါဘူး။လာစစ္တဲ့သူေတြကုိလည္း ေက်ာင္းသားကလက္ေဆာင္ (သုိ႔မဟုတ္)ေငြေၾကးမေပးရပါဘ ူး။ခရီးစရိတ္လည္း မေထာက္ပံ့ရပါဘူး။ေန႔လည္စာ၊ မနက္စာလည္း မေကၽြးရပါဘူး။ ေကာ္ဖီ၊ လၻက္ရည္လည္း မတုိက္ရပါဘူး။တခ်ဳိ႕ဆုိ DoublePh.D ရယ္လုိ႔ Ph.D ႏွစ္ခါတက္ၿပီးက်မ္းႏွစ္ခု ျပဳစုၿပီးရၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္နဲ႔ ေဒါက္တာေအာင္ထြန္းသက္တုိ႔ ျဖစ္ပါ တယ္။ အဲဒီလုိ Ph.D ရထားတဲ့ သူေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ British English အေခၚVisiting Card or North American English အေခၚBusinessCard or NameCard ေပၚမွာ နာမည္ရဲ႕ေနာက္မွာ Ph.D ဆုိတာပဲေရးၿပီးေရွ႕မွာ Dr.လုိ႔ တပ္ေလ့တပ္ထ မရွိၾကပါဘူး၊ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္၊ ကေနဒါ၊ ဂ်ပန္နဲ႔အခ်ဳိ႕ West ႏုိင္ငံေတြပါ။Dr.ဘယ္သူရယ္လုိ႔လည္းသုံးေလ့သုံးထ ေခၚေလ့ေခၚထ မရွိၾကပါဘူး၊မေခၚရဘူး၊ မသုံးရဘူးလုိ႔ေတာ့ သတ္မွတ္ခ်က္မရွိပါဘူး။ သုံးတဲ့သူလည္း သုံးၾကပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုကဂုဏ္ထူးေဆာင္ Ph.D ပါ။ ဘာအတန္းမွလည္းမတက္ဘူး၊ ဘာသုေတသနမွလည္း မလုပ္ဘူး။ ဘာက်မ္းစာမွလည္းမျပဳစုဘူး၊ဒါေပမယ့္သူ႔ရဲ႕ လြန္ခဲ့ေသာကာလမ်ားက ေတြးခဲ့၊ေရးခဲ့၊ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြကုိေလးစားသမႈနဲ႔ေပးတဲ့ Ph.D ပါ။ ဒါလည္း ဂုဏ္ယူစရာပါ။ဂုဏ္ ရွိတာပါပဲ။ဒါေပမယ့္ မိမိရဲ႕ နာမည္ကတ္မွာ Ph.D လုိ႔လည္း မေရးပါဘူး။ ေရွ႕ကနာမည္ေရွ႕မွာလည္း Dr.လုိ႔လည္းမတပ္ၾကပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာ့ဂုဏ္ေဆာင္ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔ ဆုိရင္ ၁၅ ခု၊ ဦးႏုဆုိရင္ ၂ ခု၊ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾ ကည္ဆုိရင္ ၁၀ ခု နီးပါးရွိၿပီထင္တယ္။ တစ္ခါမွ ေဒါက္တာဦးသန္႔၊ ေဒါက္တာေမာင္ႏု၊ ေဒါက္တာေအာင္ဆန္ းစုၾကည္လုိ႔ သု ံးတာမေတြ႕ဖူးပါဘူး။အျခားသူက သုံးေပးတာေတာင္ မသုံးပါနဲ႔တားေၾကာင္း ေျပာသံၾကားဖူးပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ ပုိက္ဆံေပး ၿပီးဝယ္ရတာတုိ႔၊ ပုဂၢဳိလ္ေရးရာအရ ဖားၿပီးေပးတာတုိ႔ကေတာ့ စဥ္းစားစရာပါပဲ။ ေနာက္တစ္ခုကကၽြန္ ေတာ္တုိ႔ျမန္မာႏုိင္ငံက တကၠသုိလ္မွာ Ph.D ကုိအျခားနည္းနဲ႔ေပးတာလည္းရွိေၾကာင္းသိရပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ တကၠသုိလ္က ပါေမာကၡတစ္ဦးဦးဟာ Ph.D တစ္ဦးဦးကုိေမြးထုတ္ေပးလုိက္ရင္ အလုိလုိ ေအာ္တုိမတ္တစ္ Ph.D ရသြားတာပါပဲ။ Ph.D တစ္ခါမွမလုပ္ဖူးတဲ့၊ အေတြ႕အႀကံဳမရွိတဲ့သူက Ph.D ကုိ ေမြးထုတ္ေပးတယ္ဆ ုိတာ ေတာ္ေတာ္ကုိ reasonableမျဖစ္တဲ့ကိစၥပါပဲ။

ေနာက္တစ္ခုကၽြန္ေတာ္တို႔ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတာက Ph.D ေဒါက္တာဆုိရင္ ေျခာက္ျပစ္ကင္း သဲလဲစင္ အကုန္ေတာ္ၿပီး တတ္ၿပီးလုိ႔ထင္ေနၾကတာ။မဟုတ္ပါဘူး၊သူလုပ္တဲ့ သုေတသန field တစ္ခုမွာပဲေတာ္တာပါ။ဥပမာ-သတၱေဗဒဆုိပါစုိ႔ အေကာင္တစ္ေကာင္အေၾကာင္း သုေတသနလုပ္ တာ၊ အဲဒီအေကာင္နဲ႔ပတ္သက္တာပဲ သူေတာ္တာပါ။ဒါမွမဟုတ္ တြားသြားသတၱဝါေတြရဲ႕ ေမး႐ုိး၊ ေက်ာ႐ုိး၊ အစာအိမ္၊မ်ဳိးပြားအဂၤါအစိတ္အပုိင္း တစ္ခုခုအေၾကာင္းလုပ္ရင္ အဲဒီအစိတ္အပုိင္းတစ္ခုခုမွာ ပဲ သူေတာ္တာပါ။ဥပေဒဆုိရင္လည္းျပစ္မႈရွိတယ္၊ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ က်င့္ထုံးရွိတယ္၊တရားမတုိ႔၊ သက္ ေသတုိ႔၊ဖဲြ႕စည္းပုံ၊ေျမယာ၊ ကုန္ေရာင္းကုန္ဝယ္ . ..စသျဖင့္ ဥပေဒေပါင္းအခဲြေတြ အမ်ားႀကီးရွိ တယ္။ အဲဒီထဲက သူအထူးျပဳတဲ့ ဘာသာရပ္တစ္ခုခုမွာပဲ သူေတာ္တာပါ။စီးပြားေရးဆုိရင္လည္း Macro ရွိတယ္၊တစ္ခါအဲဒီထဲမွာ Development ရွိတယ္၊ Financeရွိတယ္၊Planning ရွိတယ္၊ Dev-elopment မွာတစ္ခါ Urban Development ရွိတယ္၊ Rural Development ရွိတယ္၊ City Development ရွိတယ္၊ Transportation Development ရွိတယ္၊ Industrial Development ရွိတယ္။Agricultural Development ရွိတယ္၊ Planning အပုိင္းမွာလည္း National Planning ရွိတယ္။Sectoral Planning ရွိတယ္၊ Regional Planning ရွိတယ္၊ Project Planning ရွိတယ္။ အဲဒီ ထဲကမွ Field တစ္ခုကုိ သုေတသနလုပ္တြက္ခ်က္ရတဲ့ရလဒ္ကုိ ေကာက္ခ်က္ခ်ၿပီး တီထြင္လုိက္တဲ့ ဆန္းသစ္ခ်က္ကုိပဲ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ Ph.D ေပးတာပါ။ အဲဒီ Specific Field မွာေတာ့ တကယ္ေတာ္လုိ႔ ေပးတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အကုန္လုံးအျခားField ေတြေရာ၊လူမွဴေရး၊ဘာသာေရးအကုန္လုံးေတာ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။Ph.Dမရေပမယ့္ အကုန္လုံးနီးပါး ေတာ္တဲ့သူေတြ ကမာၻမွာေရာ ျမန္မာမွာပါ အထင္အရွားရွိခဲ့ ရွိေနပါတယ္။အထူးသျဖင့္ way of thinking ေတာ္တာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ Agricultural economicsနဲ႔ Ph.D ရထားတဲ့လူကုိ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး က႑မွာ Ph.D ဆုိရင္ အကုန္တတ္တယ္လုိ႔ထင္ေနတဲ့ လူႀကီးတစ္ဦးက ေခၚသုံးထားတာေတြ႕ရပါတယ္။ မရ ဘူးမဟုတ္ေပမဲ့ လူမွန္ေနရာမွန္ မဟုတ္တာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။

ကမာၻမွာ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္နဲ႔အဂၤလန္က နာမည္အႀကီးဆုံးနဲ႔ အခက္ဆုံးလုိ႔သတ္မွတ္ထာတဲ့ တကၠသုိလ္က Ph.D ဘဲြ႕ရၿပီး သာမန္ညံ့႐ုံမဟုတ္ဘဲ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းႀကီးတစ္ခုလုံး စုံးစုံျမဳပ္သြားေအာင္ ေပၚလစီမွားခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ညံ့တဲ့သူေတြလည္း ျမန္မာျပည္မွာ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။လက္ရွိလဲ ရွိေနဆဲ ပါ။

Ph.D ရၿပီးသူေတြရဲ႕လုပ္ငန္းဟာ တကၠသုိလ္မွာ ပါေမာကၡျဖစ္ျဖစ္၊အျခား႐ုံး၊ကုိယ္ပုိင္လုပ္ငန္းေတြမွာ ထိပ္ပုိင္းအရာရွိႀကီးေတြြျဖစ္ျဖစ္ မပ်က္မကြက္လုပ္ရမဲ့ အလုပ္တစ္ခုကကုိယ္ရထားတဲ့ Ph.D ပညာ ေပၚမူတည္ၿပီး သုေတသနေတြ ကုိယ္တုိင္တစ္ဦးတည္းျဖစ္ေစ၊ ရာထူးအဆင့္တူသူနဲ႔တဲြ၍ျဖစ္ေစ၊Ph.D Candidates ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔တဲြ၍ျဖစ္ေစ သုေတသနလုပ္ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။အနည္းဆုံး Ph.D လုပ္ေနတဲ့သူေတြရဲ႕ သုေတသနေတြကုိ Supervise,Adviseလုပ္ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။သူမ်ားႏုိင္ငံ တကၠသုိလ္ေတြမွာ ပါေမာကၡေတြဟာ လစာအျပင္ သုေတသနရန္ပုံေငြပါရတာပါ။ မလုပ္မေနရတြန္း အားေပးတဲ့သေဘာလည္းပါပါတယ္။တကၠသုိလ္က ဆရာအားလုံးဟာ ပါေမာကၡခ်ည္းပါပဲ။Assi-stant နဲ႔ Associateေလာက္ပဲကြာတာပါ။ဝင္ဝင္ခ်င္းပါေမ ာကၡျဖစ္တဲ့သူေတြလည္းရွိပါတယ္။ျမန္မာ ျပည္မွာကေတာ့ လုပ္သက္အရေပးရင္ တစ္ေယာက္၊မ်ားလွ ႏွစ္ေယာက္ပဲေပးပ ါတယ္။ဘာသုေတ သနမွလည္းမည္မည္ရရ လုပ္တာမေတြ႕ရပါဘူး။တစ္ခါလာလည္းဒီသင္ခန္းစာပဲသင္၊ တစ္ခါလာ လည္း ဒီသင္ခန္းစာပဲသင္ၿပီး ၿပီးေနတာပါပဲ။ အသစ္ထြက္တာေတြလည္းမေလ့လာ၊ မသိပါဘူး။ ဥပမာ တစ္ခုေျပာရင္ စီးပြားေရးတကၠသုိလ္က အၿငိမ္းစားယူခါစ ပါေမာကၡတစ္ဦးကုိ ပထမဘဲြ႕ကစီးပြားေရးေတာင္မဟုတ္ဘဲ Further study က်မွ စီးပြားေရးေလ့လာေနတဲ့ ပညာရွင္တစ္ဦးကLEANManufacturing ဆုိတာ ဘာလဲလုိ႔ေမးေတာ့ မသိဘူးလုိ႔ေျဖသတဲ့၊Chemistry နဲ႔ရထားတဲ့သူတစ္ဦး ကုိ သၾကားရဲ႕ဓာတုဖဲြ႕စည္းပုံေမးေတာ့ လည္းသူ႔ Field မဟုတ္လုိ႔ မသိဘူးလုိ႔ ေျဖတယ္။တစ္ခါက သမုိင္းနဲ႔ Ph.D ဘဲြ႕ရထားတဲ့သူတစ္ဦးကုိ ဒုတိယျမန္မာႏုိင ္ငံကုိ တည္ေထာင္သူက ဘယ္သူလဲလုိ႔ ေမးေတာ့ခ်က္ခ်င္ းမေ ျဖႏုိင္ဘူး။ေျဖေတာ့လဲ တလဲြႀကီးအေနာ္ရထာတဲ့။ဒါဆုိ ျမန္မာျပည္က Ph.D ကုိ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ အကုန္လုံးမဆုိလုိမဲ့ တစ္ဦးတစ္ေလေတာင္ မျဖစ္သင့္တဲ့ကိစၥပါ။Ph.D နဲ႔ပတ္သက္ ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အလဲြႀကီးတစ္ခုကေတာ့ တကၠသုိလ္ဆရာ၊ ဆရာမထဲက Ph.D ရတဲ့သူေတြကုိ အထက္တန္းေက်ာင္း အုပ္ခန္႔တဲ့ကိစၥပါပဲ။ဘယ္လုိအေတြးမ်ဳိးနဲ႔ ဒီကိစၥလုပ္တယ္ဆု ိတာ ဘယ္လုိမွကုိ ေတြးလုိ႔မရပါဘူး။ယုံႏုိင္စရာလည္း မရွိပါဘူး။Ph.D ရၿပီးတဲ့သူေတြရဲ႕အတတ္ဟာ အဆင့္ျမင့္ပညာပါ။သာမန္ဘဲြ႕ႀကိဳေက်ာင္းသားေတြထက္သ ာမက မဟာတန္းေက်ာင္းသားေတြကုိ အသိမွ်ေပး၊ အတတ္ မွ်ေပး၊ ႀကီးၾကပ္အႀကံေပးရမဲ့သူေတြပါ။ အထက္တန္းေက်ာင္း သားေတြကုိ သင္ဖုိ႔ဟာ Ph.D အဆင့္ထိ တတ္စရာမလုိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ပညာေရးသေဘာတရားတုိ႔ပညာေရးစိတ္ပညာတုိ႔ စတဲ့ပညာေရးဆုိင္ရာ သီအုိရီေတြ၊ပညာေတြေတာ့ သိထားဖုိ႔၊ တတ္ထားဖုိ႔လုိသလုိေက်ာင္းအုပ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ စီမံခန္႔ခဲြမႈ Management ဘာသာရပ္ကုိ သိထားဖုိ႔လုိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကအထက္တန္းေက်ာင္းသားေတြ စာသင္ရတာနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ရတာက တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားေတြ စာသင္ရတာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ရတာနဲ႔မတူဘူး။ အဲဒါေတြမသိဘဲ အထက္တန္းေက်ာင္း အုပ္သြားလုပ္ခုိင္းတာကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ကုိ စဥ္းစားဉာဏ္မဲ့ တဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။အရင္လူလုပ္သြားလုိ႔ ေနာက္လူကျပင္မလားဆုိေတာ့ မျပင္ဘူး။အရင္လူေရာ ေနာက္လူေရာ Ph.D ရထားတဲ့သူေတြပါ။ေဂၚဘာခ်က္ကုိ ၾကည့္ပါ။ အာဏာလက္ဝါးႀကီးအုပ္ၿပီးအာဏာရွင္အျဖစ္ေန ႏုိင္ေပမဲ့မေနဘဲဂလက္ေနာ့၊ ပယ္ရီစတြိဳက္ကာ စတဲ့အေတြးနဲ႔လက္ေတြ႕ ေပါင္းစပ္ခဲ့သူပါ။ ဒီမုိကေရစီစနစ္ေ ျပာင္းခဲ့သူပါ။ေနာက္တစ္ခုက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လက ္ရွိသမၼတႀကီးကုိပဲၾကည့္ ပါ။ ဘယ္သူမွ အိမ္မက္ေတာင္မမက ္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈႀကီးကုိ လုပ္ခဲ့တာ ႐ုိး႐ုိးေျပာင္းတာမဟုတ္ပါဘူး Dramatical Change ပါ။ Real Great ပါ။Real Fantastic ပါ။တစ္မ်ဳိးသားလုံး၊ ေဆြစဥ္မ်ဳိးဆက္ ေကာင္းစားေအာင္ လုပ္ရဲသူလုပ္ႏုိင္သူပါ။ သမၼတႀကီးဟာ ပညာေရးအားျဖင့္ First Degree သာယူခဲ့သူပါ။ဒါေပမဲ့ သူ႔အေတြးအေခၚစိတ္ကူးစိတ္သန္းကုိ ဘယ္ Ph.DHolder က မီပါ့မလဲ။

မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစ၊ေဒါက္တာဘဲြ႕ရတာဟာ Academic Process အရ ရသည္ျဖစ္ေစ၊ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ရသည္ျဖစ္ေစ ဂုဏ္ယူစရာပါ။ဒါေပမဲ့ ႂကြားစရာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ေဒါက္တာဘဲြ႕မရဘဲ ရသူထက္ ေတာ္သူေတြ၊ တတ္သူေတြ၊ ကမာၻမွာေရာ ျမန္မာမွာပါတစ္ပုံတစ္ပင္ပါ။ ကမာၻမွာ သေဘၤာအမ်ားဆုံးပုိင္ တဲ့ ဂရိသူ ေဌးအုိနာစစ္ဟာ ဘဲြ႕ေတာင္မရခဲ့ပါဘူး။ဒါေပမဲ့ ၁၀ တန္းေအာင္တဲ့ အသက္ ၁၆ ႏွစ္မွာ ဘာသာစကားေလးမ်ဳိးေျပာတတ္ေနပါၿပီ။မီးလုံးထြင္တဲ့ အက္ဒီဆင္ဟာ ေက်ာင္းအတန္းမေအာင္ပါ ဘူး။ သူေမးတာ ဆရာ၊ ဆရာမေတြ မေျဖႏုိင္လုိ႔ သူ႔အေမက အိမ္မွာ စာသင္ေပးခဲ့ရတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ MA က်မ္းစာေရာ Ph.D က်မ္းစာေရာ ကၽြန္ေတာ္ Edit လုပ္ဖူးပါတယ္။ အဂၤလိပ္လုိ ေရးထားတာ ရွယ္ပဲ။ ဒါေပမဲ့ Abstract လည္း ဖတ္လုိက္ေရာ အကုန္ေရစုန္ေမ်ာတာပဲ။ အထဲမွာ ေရးထားတဲ့ အဂၤလိပ္စာအေရးအသားက ဆီနဲ႔ေရပဲ၊ ေရမွ ႐ုိး႐ုိးေရၾကည္မ ဟုတ္ဘူး။ရႊံ႕ဗြက္ေရျဖစ္ေနတယ္။ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ေရးထားတဲ့စာနဲ႔ ကူးခ်၊ျဖတ္၊ညႇပ္၊ကပ္ လုပ္ထားတဲ့စာနဲ႔ အရမ္းသိသာလြန္းတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ဘဲြ႕ရသြားတာပဲ။ M.A ပဲျဖစ္ျဖစ္ Ph.Dပဲျဖစ္ျဖစ္ Subject Matter ကုိေပးတာ၊ Language ကုိ ေပးတာမဟုတ္ပါဘူး။ဂ်ပန္မွာ ဂ်ပန္လုိေရးတင္ၾကတာပါပဲ။ျမန္မာမွာေရာ ျမန္မာလုိေရးရင္ မရဘူးလား။စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။အဓိကက တကယ္သိတကယ္တတ္ဖုိ႔ပါပဲ။